مرکز میراث ناملموس تهران «مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای غربی و مرکزی تحت نظارت یونسکو (مقوله ۲)» از چهار سال پیش در حالی در ایران فعالیت خود را آغاز کرده که وظیفه بررسی، پژوهش و ترویج و ترغیب پاسداری از میراث ناملموس را در کشور بر عهده دارد.
به گزارش ایسنا، همزمان با سالگرد افتتاح این مرکز با عنوان مخفف «مرکز میراث ناملموس تهران» یدالله پرمون، رئیس مرکز میراث ناملموس تهران درباره ی عملکرد این مرکز تا امروز توضیح داد.
پرمون اظهار کرد: سال ۲۰۰۳ کنوانسیون پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در یونسکو به تصویب رسید و سال ۲۰۰۶ ایران به عضویتِ آن درآمد و تا امروز براساس کارنامه غنی ایران، موفق شدیم یونسکو را ترغیب کنیم تا ایران «مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای غربی و مرکزی تحت نظارت یونسکو (مقوله ۲)» را در منطقه به عنوان یک کانون ایجاد کند و خوشبختانه تا امروز ایران تاکنون از نظر سیاسی، اجتماعی و تحولات کنونی جزو مراکزی است که بسیار فعال عمل می‌کند.
او درباره‌ی چگونگی ایجاد «مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای غربی و مرکزی تحت نظارت یونسکو (مقوله ۲) گفت: سال ۲۰۱۰ با عقد موافقت‌نامه بین یونسکو و ایران تأسیس این مرکز در ایران مجاز دانسته شد، بنابراین از ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ پیگیر روند تأسیس این مرکز مهم پژوهشی فرهنگی در قالب تصویب قوانین و تأمین بودجه از طریق مجلس شورای اسلامی بودیم تا اینکه سرانجام آبان‌ماه ۱۳۹۱ (۲۰۱۲ میلادی) این مرکز رسما تأسیس شد.
به گفته وی، ۲۴ کشور در حوزه‌ی آسیای غربی و مرکزی قرار گرفته‌اند که تاکنون از این تعداد ۱۱ کشور ایران، عراق، تاجیکستان، افغانستان، پاکستان، قرقیزستان، قزاقستان، لبنان، فلسطین، ترکیه و ارمنستان در منطقه رسما به عضویت این مرکز در ایران درآمده‌اند. همچنین کشورهای ترکمنستان، قطر، عمان، کویت و آذربایجان با درخواست به ایران برای عضویت در این مرکز منطقه‌ای فعالیت‌هایی را نیز انجام می‌دهند.
رئیس مرکز میراث ناملموس تهران با تاکید بر این نکته که «مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای غربی و مرکزی تحت نظارت یونسکو (مقوله ۲)» هیچ ارتباطی با وزارت علوم ندارد و تحت معاونت فرهنگی در حوزه‌ی میراث ناملموس و در قالب یک مرکز پژوهشی فعالیت می‌کند؛ بیان کرد: این مرکز در کل ۲۴ کشور حوزه آسیای غربی و مرکزی مانند پاکستان، تاجیکستان، قزاقستان، ترکمنستان، آذربایجان، ارمنستان، ترکیه از آسیای صغیر تا کشورهای عربی خاورمیانه و لبنان و فلسطین را شامل می‌شود.
«پرمون» اعضای هسته اصلی این مرکز را شامل رئیس مرکز که نماینده‌ای از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری است، نماینده‌ای از دبیرکل یونسکو، سه متخصص بین‌المللی در حوزه میراث ناملموس، دو نماینده از دو کشور منطقه و نماینده فعال کمیسیون ملی یونسکو در ایران عنوان کرد و افزود: این مرکز که به عنوان یک دبیرخانه فعالیت می‌کند؛ زیر نظر هیات اجرائی و این هیات نیز زیر مجموعه شورای حکام در یونسکو فعالیت می‌کند.
وی وظایف این مرکز را در مرحله اول ترویج و ترغیب همکاری‌های بین‌المللی در سطح ۲۴ کشور منطقه، همکاری درون‌شبکه‌ای با هدف تقویت بین مراکز همتا، یونسکو و سازمان‌های دخیل، پژوهش با محوریت پاسداری از میراث ناملموس، انتشار اطلاعات و برنامه پاسدارانه موفق، آگاهی افزایی و رویت‌پذیر کردن میراث ناملموس ایران به معنای ارتقای سطح آگاهی‌های عمومی در حوزه میراث ناملموس و ظرفیت‌سازی و آموزش یعنی تربیت نیروی متخصص دانست.
او تاکید کرد: یونسکو در بحث‌های ثبت جهانی و حتی فعالیت این نوع مراکز؛ تأکید بر مساوات، برابری و مشارکت دارد.
پرمون میراث ناملموس را شامل پنج بخش سنت‌ها، هنرهای اجرایی، آیین‌ها و آداب و رسوم، حوزه دانش سنتی و صنعتگری سنتی یعنی فنون و مهارت‌های ساخت صنایع دستی دانست.
رئیس مرکز «مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای غربی و مرکزی تحت نظارت یونسکو (مقوله ۲)» عمده فعالیت این مرکز را ارائه مشورت و پژوهش دانست و گفت: میراث ناملموس باید به حقوق بشر و قومیت‌ها احترام بگذارد تا بتوان هر کدام از آن‌ها را در قالب یک پرونده به شورای ثبت ارائه و به عنوان یک عنصر هویتی به ثبت رساند.
رئیس مرکز میراث ناملموس اظهار کرد: کنوانسیون میراث ناملموس یونسکو این آزادی را به کشورها می‌دهد که آیین‌ها را حتی اگر ابزار آن تغییراتی داشت، ثبت کنند. همچنین ما اگر مرتکب انتخاب شویم، یکی از اصول حوزه‌ی میراث ناملموس را نقض کرده‌ایم که به آن رقابت می‌گوییم. شاید بگویید فرش ایران غیرقابل رقابت است، اما در کشور ترکمنستان فرش به حدی مهم بوده که پنج گل فرش را روی پرچم این کشور طراحی کردند، آن نشان‌دهنده پنج گل در این کشور است. این کار انجام شد چون در چارچوب کنوانسیون تا این اندازه باید به اقوام احترام گذاشته شود. اگر پرونده‌ای به شورای ثبت سازمان میراث فرهنگی به عنوان میراث ناملموس آورده شده و گفته‌اند این میراث عنصر هویتی است که باید سبز شود.
وی همچنین درباره‌ی برگزاری برنامه‌ها و نشست‌های سالانه مرکز مطالعات میراث ناملموس گفت: برگزاری نشست‌های سالانه از رئوس فعالیت‌های ماست. یک نشست عادی حکام و سه نشست فوق العاده در سال‌های اخیر برگزار شده است. همچنین تشکیل هیات اجرایی نیز امسال در تهران برگزار شد. برگزاری مستمر شورای راهبردی، پیگیری تثبیت جایگاه حقوقی مرکز، نگارش اسناد پایه‌ای مرکز به دو زبان از جمله فعالیت‌های دیگر مرکز به شمار می‌آید.
او اضافه کرد: جشنواره بین‌المللی عروسک‌های بومی نیز در سال ۲۰۱۶ انجام شد و جشنواره پژوهشی بازی‌های فکری و سرگرمی نیز در سال ۲۰۱۷ برگزار می‌شود.
به بهانه سالگرد افتتاح مرکز میراث ناملموس تهران